Kuyumculukta kullanılan terimlerden, Milyem Nedir? Ayar nedir?
Altın Standartları
Altın mamuller, saf altından yapılmaz. Alaşım şeklindedir. Bu şekilde, maliyetlerin düşürülmesi ve takılara değer katacak bazı özelliklerin kazanılması hedeflenir. Dayanıklılık, renklendirilebilme, şekil verilebilme gibi özellikler, metalin alaşım şeklinde kullanılması ile elde edilebilmektedir.
Ayar nedir, Milyem Nedir
Alaşımların saflığı “Milyem” ve “Ayar” kelimeleri ile ifade edilir.
“Ayar” ülkemizde kullanılır. “Milyem” uluslararası alanda kullanılır.
Alaşım içindeki Saf Altın Miktarının, Terazi ağırlığına bölünmesi ile Milyem bulunur.
En saf altın 1000 milyemdir. Saf altın değeri düştükçe, alaşımdaki altın olmayan metallerin ağırlığı artar.
Milyem, Ayar a göre daha hassas bir ölçümdür.
MİLYEM = SAF MİKTAR / TERAZİ AĞIRLIĞI
Milyem, Alaşım içindeki Saf Altın Miktarının, Terazi ağırlığına bölünmesi ile bulunur.
Ayar ise Alaşım içindeki saf altın miktarının 24 deki oranı ile gösterilmesidir.
En saf altın 24 ayardır.
Alaşımdaki saf altın miktarı azaldıkça, ayar 24 den aşağıya doğru düşer.
Alaşımdaki altın miktarı düştükçe, katkı metaller artar.
Ayar ve Milyem birbirine çevrilebilir.
1000 milyem 24 ayar karşılığıdır.
Maliyet Hesapları
Altın standartları;
Altın külçe standartları ile süs ve ziynet eşyalarındaki altın standartları olarak iki ayrı standarttadır.
Külçe Standartları;
- Altın külçeleri genellikle borsalarda ve bankalarda işlem görmektedir.
- Dünyadaki altın borsaları Londra, Zürich, Frankfurt, Paris, İstanbul, New York, Chicago, Los Angeles, Tokyo, Hong Kong vb. dir.
- Borsa ve bankalarda, üç farklı saflık derecesine sahip altın külçeleri satılmaktadır. Külçelerin, ihtiva ettikleri saf altın miktarına göre
999,9
999,0
995,0
milyemlik külçeler olarak alım satımı yapılmaktadır.
- Külçelerin standart ağırlıkları
1 kg, ½ kg, ¼ kg, 10 g, 5g, 2g, 1g
Bunlardan başka ticari olarak 12,5 kg’ lık külçe vardır; fakat bu standart dışıdır.
Ham Madde Maliyetinin Hesabı;
Altının değeri, ons olarak dolar cinsinden Medya aracılığı ile ilân olunur. Bu bilgilerden hareketle bir GR altının TL değeri hesaplanır.
Altından üretilen mamuller, saf altın madeninden değildir. Mamullerin GR fiyatını belirlemek için iki usul kullanılır.
Saf Maden Metodu
Bir Gram Mamul Alaşımın Fiyatının Bulunması Metodu
Alaşım şeklindeki madenden üretilen, mamulün içindeki saf altın miktarının hesaplanması gerekir. Bunun için mamulün terazideki metal ağırlığı ile “Milyem” i çarpılır ve 1000’ e bölünür. Çıkan miktar, günkü saf altın fiyatı ile çarpılarak ürün fiyatı bulunur. Örnek; 10 gr terazi ağırlığı olan bir bilezik için örnek hesaplama
Bir Gram Mamul Alaşımının Fiyatının Bulunması Metodu
Önce mamulün 1 gramının değeri bulunur. Bulunan değer, Ürün terazi ağırlığı ile çarpılarak mamulün toplam fiyatı bulunur.
MAMULÜN İŞÇİLİK MALİYETİNİN HESABI
Kuyumcular odası tarafından belirli sürelerde ayar ve Milyem lerine, üretim şekillerine göre mamullerin 1 g’ının işçilik bedelleri tespit edilir. Bu bedeller, imal edilen mamulün gramı ile çarpılarak toplam işçilikler bulunur.
Maden fiyatında sadece saf maden fiyatı göz önüne alınırken işçilik fiyatında mamulün toplam fiyatı ele alınır.
Birim işçiliklerinin TL cinsinden hesaplanması, bu değerlerin enflasyon karşısında erimesinden dolayı işletmeleri birtakım zararlara uğratmıştır. Bu sebeple birim işçilikler, milyem cinsinden hesaplanır. Yani o anda yapılan işçilik altına dönüştürülmüş olur. Birim işçilikler takıların gramı ile çarpılarak toplam işçilik bulunur. Toplam işçilikler ise alaşım fiyatları ile toplanarak atölye maliyet fiyatı bulunur.
Örnek:
Bir adet 14 ayar bilezik, 100 milyem işçilik ile imal edilmiştir.
1 ons altının değeri 2.000.- USD
1 usd 20 TL
Bileziğin işçilik dahil maliyet fiyatının hesabı:
MEYDANA GELEBİLECEK FİRE HESABI
Ham altın veya saf altın veya has altın diye adlandırdığımız altın madeni, mamul haline getirilirken tesviye, kesim, kalem atma, zımparalama, cilalama gibi işlemlerden geçirilir.
Üretim esnasında meydana gelen artıklar biriktirilir.
Ayrıca bunun dışında, toz ve benzeri diğer diğer yabancı maddeler ile karışan ve üretim alanında etrafa dağılan, çıplak gözle ayırt edilemeyecek görülemeyecek altın parçacıkları da, yakma veya elektroliz yoluyla geri kazanılır. Bu işleme “ramat” denir.
Üretim alanında toplanan bu atıklar tekrar kazanılmaya çalışılır. Buna rağmen kıymetli metallerin tümünün geri kazanılması mümkün olmaz. Bu işlemlerden sonra dahi geri kazanılamayan artıklara fire denir. Fireden kaçınmak mümkün olmaz. Fire oranı % 0,2 veya % 0,3 dür. 15 – 20 milyem fire oranı olarak işçiliklere eklenebilir.
